Uzyskanie zezwolenia na urządzenie zakładów wzajemnych – sprint czy maraton?

Uzyskanie zezwolenia na urządzanie zakładów wzajemnych nie trwa tygodnia, czy miesiąca. Raczej mowa o czasie, który oscyluje w granicach pół roku. W procesie licencyjnym trzeba spełnić bowiem szereg wymagań, o których więcej w tym tekście. 

Konieczność posiadania licencji

Działalność w zakresie zakładów wzajemnych może być prowadzona w punktach przyjmowania zakładów wzajemnych albo przez Internet. W Polsce warunkiem jest uzyskanie stosownego zezwolenia.

Wymogi formalne w zakresie uzyskania stosownego zezwolenia zawarte są w ustawie z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych.

Podmiot ubiegający się o zezwolenie na urządzanie zakładów wzajemnych musi mieć formę spółki akcyjnej lub spółki z o.o. i posiadać siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Akcje lub udziały w takich spółkach może obejmować lub nabywać:

1)    osoba prawna lub spółka niemająca osobowości prawnej, której siedziba znajduje się na terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub państwa członkowskiego Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu (EFTA) – strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym,
2)    osoba fizyczna będąca obywatelem państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub państwa członkowskiego Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu (EFTA) – strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym.

W takich spółkach nie może być akcji/udziałów uprzywilejowanych i muszą być powołane rady nadzorcze. W spółce akcyjnej mogą być wydawane wyłącznie akcje imienne.

Kto może ubiegać się o licencje?

O zezwolenie na urządzanie zakładów wzajemnych mogą się też ubiegać zagraniczne spółki akcyjne lub spółki z ograniczoną odpowiedzialnością albo spółki działające na zasadach właściwych dla tych spółek, jeżeli mają siedzibę na terytorium innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub państwa członkowskiego Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu (EFTA) – strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, o ile prowadzą już działalność w zakresie gier hazardowych pod warunkiem, że będą działać poprzez przedstawiciela bądź w formie oddziału.

Przedstawiciela ustanawia się w drodze pisemnej umowy. Przedstawicielem może być osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, prowadząca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej działalność gospodarczą. Osoba fizyczna powinna mieć miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej i komunikować się w języku polskim w zakresie niezbędnym do wykonywania jej obowiązków. Osoba prawna lub jednostka niemająca osobowości prawnej powinna mieć siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, a w zarządzie powinien zasiadać co najmniej jeden członek, który komunikuje się w języku polskim w zakresie niezbędnym do wykonywania obowiązków przedstawiciela.

Do obowiązków przedstawiciela należy:

1) występowanie w imieniu i na rzecz spółki przed organami właściwymi w sprawach z zakresu gier hazardowych,
2) posiadanie pełnomocnictwa do zawierania umów cywilnoprawnych w imieniu i na rzecz spółki,
3) reprezentowanie spółki przed organami właściwymi w sprawach z zakresu podatku od gier,
4) przechowywanie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dokumentacji w języku polskim.

Wysokość kapitału zakładowego spółki, ubiegającej się o zezwolenie na urządzanie zakładów wzajemnych nie może wynosić mniej niż 2 mln zł.

Warunki uzyskania licencji

Działalność w zakresie zakładów wzajemnych może być prowadzona pod warunkiem, że:

1) wobec spółki lub jej akcjonariuszy (wspólników) posiadających akcje (udziały), których wartość przekracza 10% kapitału zakładowego spółki, lub członków zarządu, rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej lub prokurentów spółki będących osobami fizycznymi, osobami prawnymi lub spółkami niemającymi osobowości prawnej, nie istnieją uzasadnione zastrzeżenia z punktu widzenia bezpieczeństwa państwa, porządku publicznego, bezpieczeństwa interesów ekonomicznych państwa, a także przestrzegania przepisów regulujących przeciwdziałanie praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu,
2) członkowie zarządu, rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej spółki posiadają obywatelstwo polskie lub obywatelstwo państwa członkowskiego Unii Europejskiej, państwa członkowskiego Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu (EFTA) – strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju,
3) przed organami wymiaru sprawiedliwości państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub państwa członkowskiego Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu (EFTA) – strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym nie toczy się postępowanie przeciwko tym podmiotom w sprawach o przestępstwa związane z praniem pieniędzy oraz finansowaniem terroryzmu,
4) spółce w terminie 6 lat przed datą złożenia wniosku o zezwolenie nie cofnięto go z powodu rażącego naruszenia warunków określonych w zezwoleniu, regulaminie lub innych określonych przepisami prawa,
5) akcjonariusze (wspólnicy) nie byli akcjonariuszami (wspólnikami) posiadającymi akcje (udziały), których wartość przekraczała 10% kapitału zakładowego spółki, w spółce, której w terminie 6 lat przed datą złożenia wniosku o zezwolenie nie cofnięto go z powodu rażącego naruszenia warunków określonych w zezwoleniu, regulaminie, lub innych określonych przepisami prawa warunków wykonywania działalności, na którą udzielono zezwolenia – to samo dotyczy członków zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej i prokurentów.

Ponadto, wszystkie wyżej wymienione podmioty powinny posiadać nienaganną opinię, w szczególności nie mogą być osobami skazanymi za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe na terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej.

Te same warunki musi spełnić przedstawiciel zagranicznej spółki, ubiegającej się o wydanie zezwolenia.

Wymogi czasem niedookreślone – brak zastrzeżeń z punktu widzenia bezpieczeństwa państwa, porządku publicznego, bezpieczeństwa interesów ekonomicznych państwa, a także przestrzegania przepisów regulujących przeciwdziałanie praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu czy nienaganna opinia, co należy ocenić krytycznie, jednak są one „do przejścia”.

Warunki konieczne

O zezwolenie mogą się ubiegać wyłącznie podmioty, które udokumentują:

1) legalność źródeł pochodzenia kapitału,
2) niezaleganie z zapłatą podatków stanowiących dochód budżetu państwa oraz z zapłatą należności celnych,
3) niezaleganie z zapłatą składek na ubezpieczenia społeczne oraz na ubezpieczenie zdrowotne.

Ponadto spółki muszą udokumentować zgodność ich działania z właściwymi przepisami regulującymi przeciwdziałanie praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu oraz dotyczącymi prowadzenia rachunkowości.

Takie podmioty nie mogą mieć cofniętego zezwolenia z uwagi na rażące naruszenie warunków określonych w zezwoleniu, regulaminie czy innych warunków określonych przepisami prawa, w okresie 6 lat poprzedzających złożenie wniosku zezwolenie.

Co powinien zawierać wniosek?

Wniosek o udzielenie zezwolenia na urządzanie zakładów wzajemnych powinien zawierać:

1) w przypadku spółki posiadającej siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej odpis aktu notarialnego umowy lub statutu spółki oraz numer w Krajowym Rejestrze Sądowym, zaś w przypadku spółki zagranicznej (o której mowa powyżej), odpis umowy lub statutu spółki oraz numer z odpowiedniego rejestru handlowego państwa siedziby spółki oraz kopię umowy z przedstawicielem, albo numer w Krajowym Rejestrze Sądowym oddziału tej spółki,
2) oznaczenie imienne akcji lub udziałów z określoną ich wartością nominalną,
3) informacje o obecnym i przeszłym statusie prawnym oraz o sytuacji finansowej,
4) dane osobowe (imiona, nazwiska, obywatelstwo, miejsce zamieszkania, rodzaj oraz serię i numer dokumentu tożsamości, informacje dotyczące posiadanego wykształcenia oraz doświadczenia zawodowego) akcjonariuszy (wspólników) będących osobami fizycznymi, reprezentujących co najmniej 10% kapitału zakładowego spółki, członków zarządu, rady nadzorczej i komisji rewizyjnej spółki, a w przypadku spółek handlowych będących akcjonariuszami (wspólnikami) – również informacje o ich obecnym i przeszłym statusie prawnym oraz o sytuacji finansowej,
5) w przypadku punktu przyjmowania zakładów wzajemnych – zgodę władającego budynkiem (lokalem) na korzystanie z budynku (lokalu),
6) przewidywaną datę rozpoczęcia działalności,
7) w przypadku zakładów wzajemnych – przewidywany rodzaj oraz liczbę zakładów wraz ze wskazaniem, czy zakłady będą urządzane przez sieć Internet,
8) w przypadku zakładów wzajemnych urządzanych przez sieć Internet:

– adres i dokumentację techniczną strony internetowej, która będzie wykorzystywana do urządzania zakładów,
– projektowane zasady weryfikacji ukończenia 18 roku życia przez uczestników zakładów,
– ekspertyzę dowodów udziału w zakładach potwierdzającą ich zabezpieczenie przed ingerencją osób nieuprawnionych i możliwość weryfikacji ich autentyczności,
– zasady przechowywania i ewidencjonowania kapitału zakładu,

9) szacunkową wielkość zatrudnienia, z określeniem stanowisk pracy,
10) opis organizacji i funkcjonowania punktu przyjmowania zakładów wzajemnych, w szczególności zasady przechowywania i ewidencjonowania kapitału zakładu wzajemnego,
11) studium ekonomiczno-finansowe, zawierające co najmniej określenie inwestycji i przewidywanej rentowności,
12) projekty regulaminów zakładów wzajemnych,
13) proponowane warunki złożenia zabezpieczenia,
14) zgodę organizatorów współzawodnictwa sportowego na wykorzystywanie ich wyników,
15) dokumenty potwierdzające legalność źródeł pochodzenia kapitału, a w szczególności:

-w przypadku akcjonariusza (wspólnika) będącego osobą fizyczną reprezentującego co najmniej 10% kapitału zakładowego spółki – zaświadczenie właściwego naczelnika urzędu skarbowego o pokryciu udziałów lub akcji z ujawnionych źródeł przychodów,
-w przypadku akcjonariuszy (wspólników) będących osobami prawnymi – sprawozdanie finansowe sporządzone w sposób określony w odrębnych przepisach,

16) aktualne zaświadczenia o niezaleganiu z zapłatą podatków stanowiących dochód budżetu państwa, należności celnych oraz składek na ubezpieczenia społeczne oraz ubezpieczenia zdrowotne,
17) oświadczenia akcjonariuszy (wspólników) będących osobami fizycznymi, reprezentujących co najmniej 10% kapitału zakładowego spółki, lub członków zarządu, rady nadzorczej i komisji rewizyjnej, że nie toczy się przeciwko nim postępowanie przed organami wymiaru sprawiedliwości państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub państwa członkowskiego Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu (EFTA) – strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym w sprawach o przestępstwa związane z praniem pieniędzy oraz finansowaniem terroryzmu,
18) aktualne zaświadczenia, że akcjonariusze (wspólnicy) będący osobami fizycznymi, reprezentujący co najmniej 10% kapitału zakładowego spółki, oraz członkowie zarządu, rady nadzorczej i komisji rewizyjnej spółki nie byli skazani za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe na terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej,
19) dokumenty wydane przez właściwe władze potwierdzające zgodność działań spółki z właściwymi przepisami regulującymi przeciwdziałanie praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu, albo w przypadku gdy przepisy nie przewidują wydania takiego dokumentu – oświadczenie spółki potwierdzające zgodność działań spółki z właściwymi przepisami regulującymi przeciwdziałanie praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu,
20) sprawozdanie finansowe za ostatni rok obrotowy wraz ze sprawozdaniem z badania, a w przypadku spółki rozpoczynającej działalność – oświadczenie o zgodności działania spółki z przepisami o rachunkowości,
21) w przypadku zagranicznej spółki, odpowiednio dokumenty potwierdzające prowadzenie działalności w zakresie gier hazardowych w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej lub państwie członkowskim Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu (EFTA) – strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym.

Miesiące oczekiwania

Zezwolenia na urządzanie zakładów wzajemnych udziela minister finansów. Termin rozpatrzenia wniosku o udzielenie zezwolenia to 6 miesięcy od dnia złożenia wniosku.

Zezwolenia na urządzanie zakładów wzajemnych udziela się na okres 6 lat. Podmiot posiadający zezwolenie, które wygasa z uwagi na upływ terminu, na jaki zostało ono udzielone, może wystąpić jednorazowo o jego przedłużenie na okres 6 lat.

Jedno zezwolenie jest udzielane na prowadzenie określonej liczby punktów przyjmowania zakładów wzajemnych lub wykorzystywanie określonej liczby stron internetowych do urządzania zakładów wzajemnych.

Co obejmuje zezwolenie?

1) nazwę spółki,
2) zatwierdzoną strukturę udziałów lub akcji imiennych, a także nazwiska członków zarządu i rady nadzorczej spółki,
3) miejsce urządzania i rodzaj zakładów wzajemnych wraz z określeniem, czy zakłady są urządzane przez sieć Internet, a w takim przypadku dodatkowo adres strony internetowej wykorzystywanej do urządzania zakładów i zasady weryfikacji ukończenia 18 roku życia przez uczestników zakładów,
4) warunki, które powinna spełniać spółka, w szczególności dotyczące zabezpieczeń,
5) nieprzekraczalny termin rozpoczęcia działalności.

Do zezwoleń dołącza się zatwierdzone regulaminy gier lub zakładów.

Podmiot posiadający zezwolenie może wystąpić o przedłużenie określonego w nim terminu rozpoczęcia działalności. Termin ten może zostać przedłużony jednokrotnie, na okres nie dłuższy niż 6 miesięcy. W przypadku nierozpoczęcia działalności w terminie określonym w zezwoleniu, wygasa ono w całości lub w części, w której nie podjęto działalności.

Zaznaczenia wymaga, że dokumenty dołączane do wniosków i zawiadomień składa się w formie oryginałów lub odpisów poświadczonych za zgodność z oryginałem przez notariusza, adwokata, radcę prawnego lub doradcę podatkowego. Natomiast dokumenty sporządzone w języku obcym lub ich odpisy przedkłada się wraz z uwierzytelnionym tłumaczeniem na język polski.

Opłatę za udzielenie zezwolenia uiszcza się również w przypadku przedłużenia zezwolenia. Opłata za udzielenie zezwolenia na urządzanie zakładów wzajemnych wynosi 2000% kwoty bazowej oraz dodatkowo:

– za każdy punkt przyjmowania zakładów wzajemnych – 50% kwoty bazowej,
– za urządzanie zakładów wzajemnych przez sieć Internet – 2000% kwoty bazowej,
– za każdą stronę internetową wykorzystywaną do urządzania zakładów wzajemnych – 5000% kwoty bazowej.

Opłata w przypadku zmiany:

1) zezwolenia wynosi 200% kwoty bazowej,
2) zezwolenia w części dotyczącej ośrodka gier wynosi 10% kwoty bazowej,
3) zezwolenia na urządzanie zakładów wzajemnych dotyczącej każdego punktu przyjmowania zakładów wzajemnych wynosi 10% kwoty bazowej.

Kwota bazowa dla danego roku kalendarzowego jest równa kwocie przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku, w drugim kwartale roku poprzedniego, ogłoszonego w obwieszczeniu Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Głównego Urzędu Statystycznego. W 2023 r. średnia kwota bazowa wynosi 5737,79 zł.

Minister Finansów sprawdza spełnienie wymagań formalnych złożonej dokumentacji. Gdy wniosek nie spełnia wymagań formalnych, Minister Finansów wzywa podmiot do usunięcia braków w terminie 7 dni od dnia otrzymania przez podmiot wezwania, z pouczeniem, że nieusunięcie braków w wyznaczonym terminie skutkuje pozostawieniem wniosku bez rozpatrzenia. Gdy wniosek spełnia wymagania formalne, przeprowadzana jest weryfikacja merytoryczna wymagań na podstawie treści złożonej dokumentacji. W przypadku, gdy występują wątpliwości lub kwestie wymagające doprecyzowania bądź wyjaśnienia, Minister Finansów wzywa podmiot do złożenia wyjaśnień lub dokonania korekty.

Od decyzji odmawiającej udzielenia zezwolenia przysługuje odwołanie. Odwołanie wnosi się do Ministra Finansów w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji. Od postanowienia o pozostawieniu wniosku bez rozpatrzenia przysługuje zażalenie. Zażalenie wnosi się do Ministra Finansów w terminie 7 dni od doręczenia postanowienia.

Podsumowanie. Czy to czas na kolejne zmiany w prawie?

Podsumowując, ramy dla prowadzenia działalności bukmacherskiej to: zatwierdzony regulamin, zezwolenie oraz przepisy ustawy o grach hazardowych. Całą procedurę określiłabym jednak jako maraton.

Po przedstawieniu tych wszystkich skomplikowanych wymogów, przychodzi na myśl taka refleksja o egzekwowaniu prawa w branży hazardowej w Polsce. W praktyce to wygląda tak, że bukmacherzy z uzyskanym zezwoleniem starają się spełnić wszystkie wymagania przewidziane przepisami prawa, a w tle prosperuje szara strefa i ma się całkiem dobrze. Niekiedy podmioty urządzające gry hazardowe decydują się na przejście z szarej strefy do tej legalnej części branży – z powodzeniem.

Oczywiście fakt, że jakiś podmiot działa w szarej strefie to jedynie domysły legalnej części branży, bo przecież taka okoliczność musiałaby być potwierdzona stosowanym orzeczeniem, a tych orzeczeń brak. Czy zatem przepisy prawa są właściwie egzekwowane?

Powraca pytanie o sens powołania organu na wzór Gambling Comission (Brytyjskiej Komisji Hazardowej). Uważam to za dobry pomysł, bo branża hazardowa jest na tyle specyficznym obszarem, że tylko organ znający jej realia jest w stanie podjąć odpowiednie działania, gdzie sytuacja tego wymaga.

Mijają kolejne lata od wielkiej nowelizacji ustawy o grach hazardowych. Przepisy weryfikuje praktyka. To chyba właściwy czas na kolejne zmiany.