Czy idziemy w kierunku wspólnych przepisów na obszarze Unii Europejskiej dla branży gamingowej?

Nowe akty prawne

Pisząc ten tekst mam na myśli głównie pięć aktów prawnych:

1. Rozporządzenie 2023/1114 w sprawie rynków kryptoaktywów oraz zmiany rozporządzeń (UE) nr 1093/2010 i (UE) nr 1095/2010 oraz dyrektyw 2013/36/UE i (UE) 2019/1937 (dalej jako: MICA),
2. Rozporządzenie 2024/1624 w sprawie zapobiegania wykorzystywaniu systemu finansowego do prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu (dalej jako: AMLR),
3. Dyrektywa 2024/1640 w sprawie mechanizmów, które państwa członkowskie powinny wprowadzić w celu zapobiegania wykorzystywaniu systemu finansowego do prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu, zmieniająca dyrektywę (UE) 2019/1937 oraz zmieniająca i uchylająca dyrektywę (UE) 2015/849Tekst mający znaczenie dla EOG (dalej jako: VI dyrektywa AML),
4. Rozporządzenie 2024/1620 w sprawie ustanowienia Urzędu ds. Przeciwdziałania Praniu Pieniędzy i Finansowaniu Terroryzmu oraz zmiany rozporządzeń (UE) nr 1093/2010, (UE) nr 1094/2010 i (UE) nr 1095/2010 (dalej jako: rozporządzenie AMLA),
5. Rozporządzenie 2024/1689 w sprawie ustanowienia zharmonizowanych przepisów dotyczących sztucznej inteligencji oraz zmiany rozporządzeń (WE) nr 300/2008, (UE) nr 167/2013, (UE) nr 168/2013, (UE) 2018/858, (UE) 2018/1139 i (UE) 2019/2144 oraz dyrektyw 2014/90/UE, (UE) 2016/797 i (UE) 2020/1828 (akt w sprawie sztucznej inteligencji) Tekst mający znaczenie dla EOG (dalej jako: AL ACT) O AI ACT pisałam w poprzednim felietonie. 

MICA

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/1114 z dnia 31 maja 2023 r., znane jako MiCA (Markets in Crypto-Assets), wprowadza kompleksowe ramy prawne dotyczące kryptoaktywów w Unii Europejskiej. Główne cele rozporządzenia to zapewnienie ochrony inwestorów, integralności rynku, innowacyjności technologicznej oraz stabilności finansowej. Dobrze wiemy, że branża igamingowa lubi się z kryptowalutami. W Polsce jednak bukmacherzy nie mieli możliwości wprowadzenia tego rodzaju płatności z uwagi na konieczność korzystania z usług podmiotu posiadającego status Krajowej Instytucji Płatniczej, a w Polsce żadna tego typu instytucja nie oferowała płatności kryptowalutami – aż do niedawna, albowiem LV Bet jako pierwszy wprowadził takie rozwiązanie. Wprowadzenie MICA spotęguje te zjawisko, gdyż sformalizowanie działalności związanych z kryptoaktywami umożliwi jeszcze większe zintegrowanie z legalnie funkcjonującą częścią rynku.

Ostatnia partia przepisów MICA weszła w życie na koniec grudnia 2024 r. Rozporządzenie obowiązuje już więc w całości i to bezpośrednio. Od teraz emitenci kryptoaktywów muszą przestrzegać szeregu wymagań, jak chociażby obowiązek publikacji szczegółowego dokumentu informacyjnego, zawierającego informacje na temat funkcji, technologii, ryzyk oraz praw posiadaczy kryptoaktywa. Firmy oferujące usługi w zakresie kryptoaktywów są zobowiązane do uzyskania odpowiedniego zezwolenia w kraju Unii Europejskiej, w którym prowadzą działalność. Najważniejsze wymogi obejmują ochronę konsumentów, zapobieganie praniu pieniędzy i rejestrację oraz nadzór.

Wiele podmiotów zajmujących się dotychczas krytoaktywami może patrzeć na MICA jak na kolejną przeszkodę w działalności, jednak uważam, że stworzenie jednolitych ram prawnych będzie sprzyjać rozwijaniu nowych produktów i usług związanych z kryptoaktywami w Unii Europejskiej, a w Polsce ułatwi legalnej części rynku poszerzenie swojej oferty.

AMLR, VI dyrektywa AML i rozporządzenie AMLA

Unia daje krajom członkowskim swobodę w regulowaniu działalności hazardowej, jednak z drugiej strony nie pozostawia dowolności w zakresie polityki AML (Anti Money Laundering ), a przepisy związane z praniem pieniędzy są coraz surowsze i obejmują coraz więcej obszarów. Podmioty prowadzące działalność hazardową są, rzecz jasna, podmiotami zobowiązanymi do stosowania przepisów mających na celu walkę z praniem pieniędzy.

Celem AMLR jest harmonizacja przepisów dotyczących przeciwdziałania praniu pieniędzy. Bez koordynacji działań na poziomie unijnym regulacje są nieskuteczne, bo przestępstwa związane z praniem pieniędzy zazwyczaj mają międzynarodowy charakter. Zauważyć należy, że nowoczesne technologie generują nowe ryzyka prania pieniędzy, szczególną uwagą trzeba obdarzyć kryptoaktywa, metawersum, AI.

W akcie tym zawarto przepis, zgodnie z którym państwa członkowskie mogą zdecydować o wyłączeniu w całości lub w części podmiotów świadczących określone usługi hazardowe z wymogów określonych w niniejszym rozporządzeniu na podstawie wykazanego niskiego ryzyka, z jakim wiąże się charakter i – w stosownych przypadkach, skala funkcjonowania takich usług (przykładowo: loterie promocyjne).

Wyłączenia nie mają zastosowania do:

1. a) kasyn,
2. b) podmiotów świadczących usługi hazardowe, których podstawową działalnością jest świadczenie usług hazardowych online lub usług w zakresie zakładów sportowych online innych niż:

(i) usługi hazardowe online świadczone przez państwo, czy to za pośrednictwem organu publicznego czy przedsiębiorstwa lub organu kontrolowanego przez państwo,

(ii) usługi hazardowe online, których organizacja, funkcjonowanie i świadczenie są uregulowane przez państwo.

Do celów wyłączenia państwa członkowskie przeprowadzają ocenę ryzyka usług hazardowych, oceniając:

1. a) zagrożenia związane z praniem pieniędzy i finansowaniem terroryzmu oraz podatność na nie oraz czynniki ograniczające ryzyko w odniesieniu do usług hazardowych,
2. b) ryzyka związane z wielkością transakcji i stosowanymi metodami płatności,
3. c) obszar geograficzny, na którym świadczone są usługi hazardowe, w tym ich wymiar transgraniczny i dostępność z innych państw członkowskich lub państw trzecich.

Państwa Członkowskie mają wprowadzić monitorowanie oparte na analizie ryzyka lub stosować inne odpowiednie środki w celu zapewnienia, by wyłączenia przyznane na podstawie AMLR nie były nadużywane.

Podmioty hazardowe powinny stosować środki ostrożności przy progu wpłat czy wygranej o wartości 2 000 EUR, lub równowartości w walucie krajowej, niezależnie od tego, czy klient dokonuje jednej transakcji o wartości co najmniej tej kwoty, czy też kilku mniejszych transakcji, które sumują się do tej kwoty. W tym celu podmioty świadczące usługi hazardowe powinny mieć możliwość przypisania transakcji do danego klienta, nawet jeśli nie zweryfikowały jeszcze tożsamości klienta, aby móc ustalić, czy i kiedy próg ten został osiągnięty. W związku z tym podmioty powinny posiadać systemy umożliwiające przypisywanie i monitorowanie transakcji przed zastosowaniem wymogu dochowania należytej staranności wobec klienta. W przypadku kasyn lub innych fizycznych obiektów hazardowych sprawdzenie tożsamości klienta przy każdej transakcji może być niepraktyczne. W takich przypadkach powinna istnieć możliwość identyfikacji klienta i weryfikacji jego tożsamości przy wejściu do obiektu hazardowego, pod warunkiem, że istnieją systemy umożliwiające przypisywanie temu klientowi transakcji przeprowadzanych w obiekcie hazardowym, w tym zakupu lub wymiany żetonów do gier hazardowych.

Czym są środki ostrożności? W skrócie ujmując: weryfikacja tożsamości, identyfikacja beneficjentów rzeczywistych, cel stosunków gospodarczych, czy ktoś podlega sankcjom finansowym, ustalenie czy ktoś jest osobą eksponowaną politycznie, weryfikacja osób działających w imieniu klienta.

Unia uznaje, że w świetle ryzyka dla zdrowia publicznego lub ryzyka działalności przestępczej, którymi mogą być obarczone gry hazardowe, krajowe środki regulujące organizację i prowadzenie gier hazardowych oraz zarządzanie nimi mogą – w przypadku, gdy rzeczywiście służą realizacji celów porządku publicznego, bezpieczeństwa publicznego lub zdrowia publicznego – przyczyniać się do zmniejszenia ryzyk związanych z tą działalnością. Czyli generalnie kraje członkowskie mogą wprowadzać surowsze wymagania, nie odwrotnie.

Z kolei w VI dyrektywie AML mamy wskazanie, że państwa członkowskie mają zapewniać, aby wszystkie podmioty świadczące usługi hazardowe były regulowane i podlegały nadzorowi.

Dyrektywa zobowiązuje państwa członkowskie do przyznania dodatkowych uprawnień nadzoru nad dostawcami usług gier hazardowych – w tym uprawnienie do kontroli lokalu bez zapowiedzi, przy czym organy nadzorujące mają dysponować wszelkimi dostępnymi środkami do prowadzenia takich kontroli. Taka kontrola obejmuje dostęp do dokumentacji, oprogramowania, baz danych czy uzyskiwanie ustnych lub pisemnych informacji od osób odpowiedzialnych za compliance. Organy nadzoru państw członkowskich mają ze sobą współpracować w tym temacie na poziomie Unii Europejskiej.

Ponadto, tworzone są wspólne bazy danych: centralne rejestry beneficjentów rzeczywistych, rejestry rachunków bankowych, system wymiany informacji pomiędzy Financial Intelligence Unit (tzw. jednostka ds. wywiadu finansowego, organizacja zajmująca się analizą i monitorowaniem podejrzanych transakcji finansowych) państw członkowskich – u nas jest to Generalny Inspektor Informacji Finansowej.

Powstaje nowy organ Unii Europejskiej odpowiedzialny za nadzór nad przeciwdziałaniem praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu, tzw. AMLA. AMLA będzie monitorować i koordynować działania krajowych organów nadzorczych, zapewniając jednolite stosowanie przepisów w całej Unii Europejskiej.

Wnioski

Czy to znak, że przyszłością jest zharmonizowanie przepisów związanych z gamingiem i zniknie bolączka podmiotów związanych z tą branżą w postaci dostosowywania swojego biznesu do przepisów panujących w danym kraju? A jeśli tak, to czy takie podejście sprawi, że przepisy będą jednak surowsze na terenie całej Unii Europejskiej i z mapy znikną możliwości biznesowe polegające na luźniejszych przepisach, związanych z branżą w niektórych krajach? Tu wypada poważnie zastanowić się, czy to szanse, czy zagrożenie. Ja oczywiście optymistycznie opowiadam się za szansą. A co przyniesie przyszłość, to się jeszcze okaże. Jedno jest pewne: idą zmiany.